Агро-экологический лагерь "Бараховец"

<< 1  << 2   = 3 =

Бараховецтар Эhэлээх Маарга

    - Бу 1,5 км усталаах ку’ру’ё туттубуппут, - Дмитрий Дмитриевич кэпсээниттэн тылы да сыыска ту’hэрбэккэ кэнниттэн ыллык устун тилэх уопсан иhэбит.

    Сотору алаас ортотугар томтойбут у’рду’к сиргэ субу суоруллубутунан ыраас маhынан тутуллубут, сарайдаах, улахан ампаар дьиэ ыраахтан сандааран кёhу’ннэ. Таhыгар иккиэрээтинэн эмдэй-сэмдэй унуохтаах элбэх о5о кэчигирэспит. Иитээччилэрэ буолла5а, бёдён-садан унуохтаах тёрёл киhи чин куолаhынан ёрё кётё5у’у’лээхтик санаран тугу эрэ быhаарар.

    “Арааhа, бу’гу’н бырааhынньыктара буолла5а дуу, эбэтэр о5олор олохторо ку’ну’н аайы маннык у’ёру’у’лээх быhыыга-майгыга са5аланара дуу”, - диэбиттии уhун субур5а ку’ру’ёну’ кыйа биэдэрэлээх биэтэннэhэн сир астыы ааhан иhээччилэр сэргээбиттии кёрёллёр.

    Оттон биhиги директоры солбуйааччы Дмитрий Стручковтан бу’гу’н И/Барахов аатынан оскуола иhинэн тэриллэн у’лэлиир “Бараховец” уонна “Спорт-волонтер” лаа5ырдар ку’ёх кёну’лгэ ку’у’стэрин холоhор, сытыы-сырбай сырыыларга сымсаларын сыымайдаhар ку’ннэрэ буоларын ёссё эрдэ билбиппит. Ону сэргэ аhа5ас аан ку’нэ диэн тёрёппу’ттэрин ынырбыттар.

    Сыра-сылба эстиэхтээх сытыы киирсиилэр иннилэринэ о5олор ким сынньанар, ким халтарыйбат атах танаhын уларсар, танас-сап кёру’нэр ту’бу’гэр ту’сту’лэр.

    Дмитрий Дмитриевич биhигини а5ыйах хаамыылаах сиргэ бааhына5а сирдээн илдьэр. Киhи хара5а ыларынан киэн сиргэ хортуоппуй олордуллубут. Хас биирдии кирээдэ кичэллээхтик буорунан томточчу кёму’ллу’бу’т, уhун хойуу уктар хайы-у’йэ сибэккиилээн сириэдиhэн эрэллэр. Бу барахсаттарын ёссё хас биирдиилэрэ туhунан кёрёр-истэр учаастактаахтар эбит. Сол курдук бэлиэлэрэ, ну’ёмэрдэрэ бэрт чуолкайдык суруллан, маска сааллан дьэрэлиhэн тураллар. Ким хайдах у’лэлээбитэ, туттубута дьэ бу манна ытыс у’ёhэ ууруллан эрдэ5э.

    - 7 гаалаах бааhынаны быйыл саас бэйэбит ку’у’спу’ту’нэн о5олору кытта субуотунньуктаан тиэрбиппит, - диир Дмитрий Дмитриевич. Эттэххэ дёбён, итиччэ иэннээх кытаанах кырыс сири тиэриэххэ диэтэххэ, тёhё да соро5унтрактор кёмёлёстёр, элбэх сыра, ку’у’с-уох, сатабыл эрэйиллибитэ чахчы.

    Ыhыылара хортуосканан эрэ бу’ппэт, су’бу’ёку’лэ, моркуоп, укроп, луук, редискэ тус-туhунан сиргэ олордуллубуттар. Ханан да сыыс от баара кёсту’бэт. Сагыы чугаhаан харабыл дьиэтин иннигэр турар арочнай теплицаны ёнёйёбу’т. О5олор о5урсуну да сатаан кёрёр-харайар буолбуттар. 20-чэ ук субу ас биэрэрдии ситэн-хотон, сибэккилии ахан тураллара.

    - Хортуоскабыт аны ку’hу’н атыыга барыа, онтон атыттарын кыhынны кэмнэ о5олор бэйэлэрэ сиэн абыраныахтара,- диир кини астыммыттыы.

    Сымала сытынан дыргыйбыт сабыс-сана дьэни харабыл олороругар уонна о5олор сынньаналларыгар ананн эмиэ быйыл саас дьону наймылаhан туттарбыттар. Дьоммут хамнастара баччаанна дылы кёру’ллэ илик диэн Дмитрий Дмитриевич хомолтотун биллэрэр. Бу дьиэ5э билигин ту’у’ну’н харабыл хонор. Уот киллэриллэрэ, хамнас кёру’ллэрэ буоллар кыhыннары харабыл олордон манатар былааннаахтар эбит. Оттон уопсай линияттан икки-у’с ба5ана турбар, уот тардыллан харабыллар телевизорданыа, о5олор саатар бырааhынньыкпытыгар музыка истиэ, у’нку’у’лу’у’ ту’hу’ё этибит диэн бэрт кыраттан иннэн турар ыра санааллаахтар. Билиннигэ Маргарита Владимировна Алексеева – эмиэ бу оскуола у’лэhитэ кутаа оттон оллоонно минньигэс эбиэти буhуран, сёру’у’н чэйи бэлэмнээн тоhуйар.

    - О5олор бу “Эhэлээх Маарга” быйыл сана тэриллибит базаларыгар ку’ну’ску’лэрин уонна ту’ёрту’у’рдэрин кэлэн аhыыллар. Му’ёттээх сибиэhэй салгынна аhаабат да о5о кёххё тото-хана асаhар буолла5а. Александров ма5аhыына куурусса буутунан, эт кэнсиэрбэтинэн хааччыйан аhылыкпыт у’чу’гэй. Сок иhэллэр, ку’н аайы витамин сииллэр. Yру’н ас бакаа кыаллыбат, инникитин баар буолар ини,- Маргарита Владимировна санаатын у’ллэстэр.

    Ити икки ардыгар о5олор формаларын кэтэн, ку’рэхтэhэн кёру’-нары оройуттан тутан эрэллэрэ. Биhиги Бёту’ру’ёп са5анаа5ы бу’тэй куйаастан куотан уурбут-туппут курдук киэн-куон оноhуулаах, ортотунан остуоллаах, сарай сабыылаах сёп-сёру’у’н аhыыр сиргэ киирэбит. Ыскамыайка5а хас да кыыс – иитээччилэр о5олоругар “ыалдьан” ыhыы-хаhыы, су’бэ-ама буола олороллоругар тиийэн ыйыталаhан билбиппит – “Бараховец” лаа5ыр иитээччилэрэ Лия Мегежексакая уонна Наталья Хабарова эбиттэр. Кыргыттар иккиэн бу оскуола5а куруhуок салайааччытынан у’лэлиир у’hу’.

    - Биhиги лаа5ырбытыгар 25 о5о былааннаммытыттан субу ку’ннэ 20-чэ о5о сылдьар. Саастара 5-тэн 9-с кылааска дылы. Су’ру’н у’лэбит – хортуосканы, о5уруот аhын кёру’у’-харайыы. Бу у’лэлэригэр о5олорбут хамнас аахсыахтаахтар. Yлэбит ку’нэ сарсыарда 10 чаастан са5аланар. Эбиэт кэннэ сынньанабыт, о5олор сынньаланнарын интэриэhинэйдик тэрийэ сатыыбыт. Киэhэ 6-5а дьиэбитигэр тар5аhабыт,- дэhэллэр кыргыттар. Уонна эмиэ о5олорун чугастарыгар тиийэн тэбис-тэннэ у’ёгу’-хаhыы ту’hэрсэн бардылар. Эчи, хаарыаны, эhиги буолан о5олору кытта о5о ьуола сылдьыбыт киhи-и диэн санаа кыл ту’гэнэ кылам гынан ааста.

    Тас эркиннэ су’рдээх тупса5айдык, ёйдёну’мту’ё гына оноhуллубут муннук ыйанан турар. О5уруоттарын кёсту’у’тэ, ку’нну’ктэрэ, у’лэ былаана, ким тёhё ку’ну’ аахсыбыта, хайдах у’лэлээбитэ “Сиэрдьиттэригэр” тиийэ сырдатыллыбыт лаа5ырсиэркилэтэ буолла.

*    *      *

    Оо, дьэ! “Волонтердар” эмиэ хотторон эрэллэр. Мунар, саастарынан да, унуохтарынан да бары кыра ба5айылар ту’бэhээхтээбиттэр. Бары да хамаандаларын туhугар ыалдьаллара су’рдээх. Кытара-кытара ту’hу’у’, баарынан-суо5унан быра5ыы, ыстаныы диэн дьэ манна буолла. Ту’му’кту’у’р эстафета5а ку’ён кёрсёёччу’ту’н ыраа5ынан хаалларан хара хара баттахтаах кыракый кыысчаан биэтэккэ тиийээтин “Бараховецтар” ”ураа” хаhыынан оргуйа ту’сту’лэр, сылайбыттарын да умнан, ёру’тэ кёту’ёккэлэстилэр. Бастакы у’ёру’у’ омуна-тёлёнё у5арыйыыта, аhаан, сэниэ ылан баран аны пионерболга, футболга ку’рэхтэhэ су’у’рду’лэр. Ити да кёру’ннэргэ баhыйтаран хотторуу хомолтотун билбит кырачаан “Волонтердар” этэрээттэрин иитээччитэ, Исидор Барахов аатынан оскуола саха тылыгар учуутала М.П.Андреева иккис сезонун бэйэтин ба5атынан А.А.Васильевы кытта у’лэлии сылдьаллар эбит.

    - Былааннаммытынан 15 о5о буолуохтаа5ын билигин 18 о5олоохпут. Сарсыарда 10 чаастан оскуола5а мустабыт. Yлэбит элбэх – сорох ку’н мас олордобут, оскуола таhын ыраастыыбыт, кирпииччэ таhабыт. Эбиэккэ, ту’ёрту’у’ргэ манна, базабытыгар кэлэн аhыыбыт. Сатыы дуо? Сатыы бё5ё буолла5а дии. О5олору кытта сылдьан сылайбыккын да билбэккин. Мин уоппускабар дьиэ5э ёр олордохпуна тэhийбэппин, о5олорбун ахтытынан барабын. Хамнаспыт кэмигэр тёлёнёрё буоллар, элбэх учуутал хабыллан у’лэлиэ этэ дии саныыбын. Билигин биhиги кыhынны хамнаспыт суотугар у’лэлии сылдьабыт. Утарытынан, уу харчынан биэрбэттэр, ону ол диэбэккэ о5олор тустарыгар иккилии сезонна субуруччу у’лэлиир ыарахан. Сылайбыт учуутал, иитээччи, биллэн турар, о5олорго сёптёёх сынньаланы тэрийэр кыа5а суох. Онон инникитин итини салалта учуоттуура буоллар диэн ба5алаахпын. Эбии штат арыйан мед. у’лэhит кёру’ллэрэ булгуччу наада. Инники былааммыт элбэх бё5ё буолла5а дии. Теплицабытын улаатыннарар, эбии помидор олордор санаалаахпыт,- диир Матрена Пантелеймоновна.

    Кини этэринии, чахчы да о5олору кытта бэйэлэрин тэннээхтэринии ку’н устата тура тэбинэн эрбии тииhинии эрийсэр, хас биирдиилэрин кыhал5аларын ёйду’у’р, су’рэхтэригэр чугастык ылынар, у’ёру’у’лэрин-хомолтолорун у’ллэстэр энтузиаст учууталлар мустан кэскиллээх улахан дьыаланы былааннаахтык ылсан са5алаабыттар эбит. Биир оннук хара у’лэтиттэн са5алаан су’у’рбу’т-кёппу’т, элбэх сыратын-сылбатын биэрбит киhинэн оскуола бастын учуутала Бурхалей Степанович Макаров буолар диэн бииргэ у’лэлии сылдьар у’ёлэннээхтэрэ киэн тутта, хайгыы, тоhо5олоон эппиттэрэ. Yту’ё бачыымнарын ёйёёбу’т, у’п-харчы ётту’нэн кёмёлёспу’т, о5олорго хамнас кёрён спонмордаабыт Yлэлээх буолуу киинин директора Лыткин Анатолий Алексеевичка махтаныахтарын махтаналлар. Оттон начальник Александр Артурович Васильев о5олор куттарын тутуон туппут, кинилэргэ бу’ту’н бэйэтин биэрэн туран кыhалларын – му’hэллэрин астына, бэлиэтии кёрду’бу’т. Тёрёпу’ттэр да санаалара оннук, у’лэhиттэргэ ахсыыларынан махталлара улахан.

    Yлэ, сынььалан бииргэ дьу’ёрэлэспит, буhуу – хатыы оскуолатынан буолбут бу иллээх коллективтар ёссё да бала5ан ыйыгар дылы салгыы у’лэлиир былааннаахтар.

    Самаан сайын биир кэрэ – бэлиэ ку’ну’ ку’ёх дуолга астына – дуоhуйа атааран, у’ту’ё - кэрэ ба5арыылардаах тённёр суолбутугар туруннубут.

    Ку’ёх халлаах ёнё былаах у’йэлээх сырдыкка сирдии, о5о саас кэхтибэт кэрэ кэмнэрин кэрэhитэ буолан кёй салгынна кётён тахсыахтыы тэлибирии хаалла.

Аида Саввинова
Уеhээ Булуу хаhыат 2001с. от ыйын 20 кунунээ5и №-тэн

<<< Назад на Летние лагеря                                                                                Республика Саха (Якутия)
с. Верхневилюйск
© SakhaLand 2003