ЕГОРОВ
Николай Васильевич
Заслуженный учитель Якутской АССР
и школы РСФСР,
Кавалер орденов Красной Звезды и
Трудового Красного Знамени

<< 1 = 2 = 

Ийэ дойду ын'ырыытыгар

       Николай Васильевич таптыыр идэтиттэн арахсан, 1942 сыллаахха немецкэй фашистары утары сэриигэ барбыта. Хаста да бааhырбыта, контузияламмыта. Гвардия старшината. Волгоградтан са5алаан, Кыайыы кунун Австрия столицатыгар Вена5а кёрсубутэ. Хорсун быhыыларын иhин "Кыhыл Сулус" орденынан, элбэх медалларынан на5араадаламмыта.
       1943 сыл олунньута. Урут куё5унэн чэлгийбит, тин'ийэр-тан'ыйар заводтардаах, фабрикалардаах модун Волгоград ёстёёх урусхаллааhыныттан туох да ордубакка, кул-кёмёр буолбута. Ол кэмн'э полк командира Николай Васильевиhы ын'ыран ылбыта;
       -Табаарыс Егоров, эн учуутал киhи, биир эмэ дьиэни дуу, саатар, хоhу да булан, оскуолата аhаргар сорудахтыыбын,- диэбитэ.
       Николай Васильевич урусхалламмыт дьиэлэр быыстарыгар хайдах эрэ ордон хаалбыт икки хостоох кыра дьиэ5э, уёрэнэр тэриллэри, тээбириннэри булаттаан, нэдиэлэ устатыгар оскуоланы аhа охсубута. Оскуола аhыллыытыгар уёрэнээри уёрбут-кёппут, сэрииттэн эмсэ5элэммит о5олору уонна кэhиэ5ирбит куоластаах, кубарыйбыт сирэйдээх учуутал дьахтары кёрён ис-иhиттэн долгуйбута.
       Николай Васильевич сэриигэ сылдьан; "Оо, абаккам! Сэрииттэн тыыннаах орторбун эйэлээх олох тутуутугар тёhё эрэ улэлиир этим ..."- дии саныыра.

* * *

Кырдьа5ас учуутал улэлээбитэ быйыл биэс уон биирис сылыгар барда. Ол усталаах-туоратыгар тёhёлёёх ыччаты иитэн олох сырдык суолугар уктэннэрбитин аа5ан сиппэккин. Кини эдэр кёлуёнэни коммунистыы тыын'н'а иитиигэ уhулуччулаах утуёлэрин иhин Ленин уонна Yлэ Кы¤ыл Знамята орденнарынан, элбэх медалларынан на5араадаламмыта. Николай Васильевич- РСФСР уонна Саха АССР оскуолаларын утуёлээх учуутала.
       Билигин Учууталлар идэлэрин урдэтэр институтка улэлиир. Уруккутун курдук олох инники кирбиитигэр сылдьар. Норуот учуутала Н.В.Егоров сарсын 70 сааhын туолар. Улахан ча5ылхай оло5у олорбут кырдьа5ас учуутал, амарах сурэхтээх утуёкэн киhи. Николай Васильевич, ёруу чэгиэн-чэбдик буол, эдэр ыччакка ыраас дууhа5ын, билиигин-кёруунун ыhа тур!

"Бэлэм буол"
хаhыат 02.12.1973с. N- риттэн.

Баhыыба, учуутал!
(Учууталбар сурук)

       Мин учууталга сугуруйэбин. Сыллар ааhаллар, хонуктар хото5ос курдук субуhаллар. Киhи оло5ор эгэлгэ тугэннэр; уёруу да, хомолто да- баар буолаллар. Олортон уксулэрэ умнуллалар. Киhи бэйэтин уйэтигэр элбэх киhилиин бодоруhар, элбэх табаарыстанар, до5ордонор. Олортон сорохторун ааттарын кэлин бэрт эрэйинэн ёйдуугун, сорохторун таhыччы умнан кэбиhэ5ин.
       Мин бачча кырдьыахпар диэри син элбэх уонна араас учууталга уёрэннэ5им буолуо. Бары да5аны ис сурэхтэриттэн чахчы кыhанар-муhэнэр улэhиттэр, а5а-ийэ курдук истин', чугас дьон этилэр. Кинилэри умнубаккын. Ол эрээри мин испэр ордук минньигэстик санаан кэлэр ус учууталлаахпын. Олор мин дьолбор уонна уёруубэр, бары тыыннаахтар; бэhис, сэттис кылаастарга саха тылын грамматикатын бэркэ уёрэппит уонна физика, астрономия диэн уёрэхтэр дьиктилэрин кытта биhигини аан бастаан билиhиннэрбит Гаврил Федотович Сивцев; уруккута ?кутскайдаа5ы педтехникумн'а саха тылын олус учугэйдик уёрэппит Николай Николаевич Павлов- Тыаhыт уонна Эн...
       Уонна Эн, кунду Николай Васильевич, биhиги бастакы учууталбыт уонна оччоттон билин'н'э диэри олус ытыктыы кёрёр улахан киhибит.
       Мин урут Эйиэхэ суруйа илик киhибин. Ба5ар, ол эн биhикки аймахтыы буолбатахпытыттан буолуо; ба5ар, бииргэ улэлээн фрон'н'а бииргэ эрэйдэнэн-мун'нанан, онно уёрууну-хомолтону тэн'н'э уллэстэн тэн'нээх до5ор, табаарыс буолбатахпытыттан буолуо. Ба5ар, ол мин Эйигиттэн толлорум бэрдиттэн буолуо. Кырдьык толлобун. Арай бырааhынньыктарга тубэhиннэрэн открытка ыытааччыбын, Эн олус да уёрунньэн', аккуратнай, культурнай киhигин! Мэлдьи оройуон'н'а сылдьар, мэлдьи бокуойа суох ааттааххын да, хайаан да суруйбут, эппиэттээбит, уон оччонон ордук истин', сылаас тыллары эппит буола5ын. Ол иhин Эйиэхэ улахан-улахан баhыыба, кунду учууталым!
       Эн дьэрэкээн ойуулаах кыракый открытка5а туhэрбит сурдээх ыраас, чуолкай буочаргын кёрё тустэрбин эрэ, мин бастакы дьолбун, санаабар, аан дойду бутуннуутэ курдаттыы кёстён олорор киэн' туннуктэрдээх кылааhы уонна аан бастаан Эйигинниин кёрсубут умнуллубат тугэни ёйдуу биэрэбин. Номнуо биэс-уонча сыл ааhан эрэр. Тёhё да сыл аастын, оттон биhиэхэ адьас бэ5эhээ курдук. Кылаас аана аhыллар уонна кёбус-кёнё дьылыгырас ун'уохтаах, харан'а ён'нёёх тройка кёстуумнээх, ыраас сэбэрэлээх учуутал, салгын'н'а хааман эрэрдии тыаhа суох чэпчэкитик уктэнэн, киирэн кэллэ. Кини дуоска аттыгар туран эрэн киэн' хара харахтарынан о5олору кэриччи кёрутэлээтэ, ол кэнниттэн биллэр-биллибэттик тардыалатан, ис-киирбэх куолаhынан; "Дорооболорун', о5олор!" - диэтэ.
       Ол- Эн этин', биhиги бастакы учууталбыт, кунду Николай Васильевич Егоров!
       Ол кэмтэн ыла Эн биhиэхэ- мэлдьи учууталгын, мэлдьи а5а табаарыскын, кунду киhигин. Эн, ба5ар, билбэтин', сэрэйбэтин' буолуо, биhиги, Эйиэхэ уёрэммит дьон, испитигэр хаарыаны Эн курдук буолбут киhи баар ини дии саныырбытын. Испитигэр Эйиэхэ умсугуйарбытын, Эйигин утуктэ сатыырбытын. Эн билигин да5аны кёрё туhэн биhиэхэ этэр биир-икки истин' тылларын' биhиги сылаабытын тургэнник аhарарга, санаабытын кынаттыырга, эрэлбитин кууhурдэргэ дылылар.
       Хор, Эн оннук ураты аптаах киhигин- биhиги тапталлаах учууталбыт!
       Кунду Николай Васильевич! Эн 70 сааскын туоллун', биэс-уонтан тахса сыл учууталлаатын'. Ити усталаах-туоратыгар Эн тёhё элбэх о5ону уёрэппитин', тёhё элбэх о5о5о билбэтин- билэр, ыарар5атарын- чэпчэки он'орбутун' буолуой! Билигин- учууталлар учууталлара5ын. Эйиэхэ махтаммат, Эйигин билбэт учуутал биhиги Сахабыт сиригэр суох буолуо. Ити- дьол! Yгус киhиэхэ тиксибэт урдук дьол! Итини саныы-саныы, Эн урдук на5араадалары толору кэппит туёскун кёрё-кёрё, биhиги олус уёрэбит, киэн туттабыт уонна; "Ити биhиги учууталбыт сылдьар",- дэhэбит.
       Баhыыба учуутал! Кырдьары билбэккэ, мэлдьи билин'н'ин' курдук тип-тигинэччи улэлии сырыт!

<<< Назад на Ветераны                                                                                        Республика Саха (Якутия)
с. Верхневилюйск
© SakhaLand 2003